پیشرفت‌های اخیر ایران از دیدگاه رسانه‌های خارجی
پیشرفت‌های اخیر ایران از دیدگاه رسانه‌های خارجی
افزایش میزان تولید و صادرات نفت از سال 2021
چندی پیش تد کروز سناتور جمهوری‌خواه ایالت تگزاس آمریکا، آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه این کشور را به دلیل ناتوانی سیستم تحریم‌های این کشور در جلوگیری از توسعه و به ویژه افزایش صادرات نفت ایران به باد انتقاد گرفت. بلینکن نیز با وجود اظهار این مورد که تحریم‌ها علیه ایران به قوت خود باقی بوده و بلکه شدت نیز یافته‌اند، اعتراف می‌کند که تلاش‌های ایران در جهت مقابله با تحریم‌ها نیز بیشتر شده است. چندین گزارش دیگر از منابع خبری بین‌المللی، مفسران و نهادهای برجسته آمریکایی اذعان می‌کنند که جمهوری اسلامی ایران، به ویژه در سال‌های اخیر، با موفقیت در مقابله با اثرات منفی تحریم‌ها و حتی تقویت موقعیت منطقه‌ای و بین‌المللی خود موفق بوده است.
بر اساس گزارشی از بلومبرگ که در ژوئن 2023 منتشر شد، ایران بالاترین میزان صادرات نفت خام در پنج سال اخیر را داشته است. بلومبرگ به نقل از تحلیلگران حوزه انرژی اعلام کرد: صادرات نفت ایران به بالاترین سطح از زمان اعمال مجدد یکجانبه تحریم‌های آمریکا علیه ایران در سال 2018 رسیده است. همچنین بر اساس این گزارش، صادرات محموله‌های نفت خام از ایران از پاییز سال گذشته دو برابر شده؛ به علاوه، در ماه می 2023 به 1.6 میلیون بشکه در روز رسیده است.
رویترز نیز در گزارشی دیگر در همان زمان اعلام کرد: محموله‌های نفت خام ایران در سال 2023 با افزایش صادرات به ویژه به کشورهایی مانند چین، سوریه و ونزوئلا همچنان رو به رو بوده است. در این گزارش رویترز، از نظرات کارشناسان این حوزه، اطلاعات و داده‌های حمل و نقل محموله‌های نفتی توسط نفتکش‌ها و همچنین یک منبع آشنا با این موضوع استفاده شده است.
فروش نفت به کشورهای مختلف
با وجود اینکه بخش بزرگی از نفت خام ایران به چین می‌رود که بزرگ‌ترین واردکننده انرژی در جهان نیز هست، اما چندین مشتری اروپایی از جمله آلمان، اسپانیا و بلغارستان نیز در طول سال‌های اخیر از ایران نفت وارد کرده‌اند. با این همه، ایران در بحبوحه تلاش‌ها برای دور زدن تحریم‌های غیرقانونی واشنگتن، آمار رسمی درباره صادرات نفت خود در سال‌های گذشته منتشر نکرده است.
آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری پیشین دونالد ترامپ، توافق هسته‌ای خود را با جمهوری اسلامی ایران به طور رسمی در می 2018 کنار گذاشت و تحریم‌های یک‌جانبه‌ای را که این توافق لغو کرده بود، بازگرداند. پس از آن، صادرات نفت تهران محدود شد. با این حال، در طول چند سال اخیر، صادرات نفت ایران به طور پیوسته افزایش یافته است.
رویترز به نقل از Kpler، سرویس بین‌المللی ردیابی نفتکش‌ها، گزارش می‌دهد که صادرات نفت خام ایران در ماه می سال 2023 از 1.5 میلیون بشکه در روز فراتر رفته که بالاترین نرخ از سال 2018 است. این صادرات در سال 2018، قبل از خروج ایالات متحده از توافق هسته‌ای 2015، تقریباً 2.5 میلیون بشکه در روز بود. ایران در ماه می 2023 اعلام کرد که تولید نفت خود را به بالای سه میلیون بشکه در روز رسانده است. بر اساس آمار سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، این میزان تولید، حدود سه درصد از عرضه جهانی را دربر می‌گیرد. همچنین بالاترین میزان تولید نفت این کشور از سال 2018 است.
افزایش استخراج و تولید نفت ایران ضمن تحریم‌ها
یک منبع آگاه در اوایل ژوئن 2023 به رویترز گفت که تولید نفت ایران هنوز هم در همین سطح باقی است. آژانس بین‌المللی انرژی، در ماه جولای 2023 تولید نفت ایران در ماه مه 2023 را 2.87 میلیون بشکه در روز اعلام کرد که نزدیک به رقم رسمی اعلام شده توسط ایران است. در گزارش رویترز تحلیلگران این عرصه اذعان دارند که تولید و صادرات انرژی ایران علی‌رغم تحریم‌های آمریکا افزایش یافته است. SVB International، نیز تخمین می‌زند که تولید نفت خام ایران در ماه می 2023 به 3.04 میلیون بشکه در روز رسیده که نسبت به 2.66 میلیون بشکه در روز در ژانویه 2023 افزایش داشته است.
بلومبرگ در آخرین گزارش خود در این باره در آوریل امسال، ضمن اعتراف به این نکته که تحریم‌ها به ویژه در طول چند سال گذشته کمترین تأثیری در روند حرکت ایران نداشته، طی سخنرانی‌های خود توضیحاتی را درج کرد مبنی بر اینکه تولید نفت خام ایران در ماه گذشته (مارس) به رکورد 3.3 میلیون بشکه در روز رسید که 75 درصد نسبت به مقدار 1.9 میلیون بشکه در روز در سال 2020 رشد داشته است. نویسنده این گزارش، خاویر بلاس، در کنار اینکه به معرفی تلاش های اخیر مقامات کنگره و قانون‌گذاران آمریکا در راستای ایجاد فشار و محدودیت بیشتر بر ایران می‌پردازد، بیان می‌کند: «سال گذشته، ایران دومین منبع بزرگ تولید رو به رشد نفت در سراسر جهان بود و تنها صنایع نفت شیل آمریکا از آنها بالاتر است».
ناکارآمدی تحریم‌های یکجانبه ایالات متحده
ارقام منتشرشده اخیر، آخرین نشانه‌ای است بر اینکه تحریم‌های آمریکا علیه ایران نتوانسته درآمدهای نفتی این کشور را به صفر برساند، هدفی که بارها توسط مقامات سابق و فعلی دولت آمریکا بیان شد. این موارد همچنین نشان‌دهنده تلاش‌های ایران در سال‌های اخیر برای تکیه بیشتر به منابع دیپلماتیک و اقتصادی خود می‌باشد؛ چرا که در دور زدن تحریم‌های آمریکا به جای تسلیم‌‌شدن در برابر فشارهای واشنگتن برای ضربه به برنامه‌های هسته‌ای، دفاعی و سیاست خارجی کشور در ازای کاهش تحریم‌ها کاربرد دارد.
همچنین از سویی دیگر در ماه مه 2023، لیندسی گراهام، سناتور ارشد جمهوری‌خواه ایالات متحده آمریکا به ناکارآمدی تحریم‌هایی که به طور یکجانبه علیه ایران اعمال شده، اعتراف کرد. گراهام از دولت بایدن به دلیل شکست در توقف صادرات نفت ایران انتقاد نمود.
وی گفت: «ایرانی‌ها تحت تحریم‌های ما نه تنها درآمدشان کمتر نشده بلکه وضع‌شان بهتر شده است». این اظهارات گراهام در حالی بیان می‌شود که واشنگتن پس از خروج یکجانبه از توافق هسته‌ای 2015، که به برنامه جامع اقدام مشترک نیز معروف است، در ماه می 2018، تحریم‌های اقتصادی سختی را علیه تهران اعمال کرد.
گراهام با خطاب قراردادن جینا رایموندو، وزیر بازرگانی ایالات متحده، می‌پرسد: «ایران به شدیدترین حالت تحت تحریم قرار دارد، درست است؟ آیا متوجه هستید که درآمد نفتی ایران در ماه گذشته از 20 میلیارد دلار هم بالاتر رفته است؟». رایموندو نیز پاسخ می‌دهد: «بله، درآمد نفتی ماهانه آنها از 20 میلیارد دلار فراتر رفته است».
گزارش آژانس بین‌المللی انرژی
بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، ایران در ماه فوریه 2023 بیش از 2.65 میلیون بشکه در روز نفت به بازارهای جهانی صادر کرده است. این مقدار، 0.76 درصد نسبت به آمار صادرات گزارش شده در ژانویه همان سال افزایش داشته است. بر اساس آمار ردیابی نفتکش‌های بین‌المللی در ژانویه، صادرات نفت از ایران در اواخر سال 2022 به سطح بی‌سابقه‌ای از زمان آغاز تحریم‌های آمریکا، یعنی تقریباً پنج سال پیش رسید. این ارقام حاکی از آن است که ایران در ماه‌های پایانی سال 2022 بیش از 1.2 میلیون بشکه در روز نفت صادر کرده است.
همچنین نشان می‌دهد که محموله‌های نفت خام ایران در اوایل سال 2023 با صادرات بیشتر به چین و ونزوئلا افزایش یافته است. سناتورهای آمریکایی در آوریل سال 2023 در نامه‌ای به رئیس‌جمهور این کشور اعلام کردند: علی‌رغم تحریم‌های موجود، صادرات نفت ایران در سال گذشته 35 درصد افزایش یافته و خواستار افزایش تحریم‌ها و فشار بیشتر به این کشور شدند.
دکتر کنت کاتزمن، تحلیلگر ارشد مرکز پژوهش‌های کنگره آمریکا نیز اخیراً در مقاله‌ای بر عبث بودن سیستم تحریم‌های ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی ایران اذعان و اعلام می‌کند: «تحریم‌های آمریکا، برای ایجاد بازدارندگی و یا تغییر رفتار ایران دیگر اثری ندارند. تحریم‌های بیشتر، یا هر گونه نام‌گذاری جدید از سوی آمریکا، احتمالاً تأثیری بسیار ناچیز و تقریباً نامحسوس بر اقتصاد ایران خواهد گذاشت.»
در مجموع، علی‌رغم تحریم‌های آمریکا که خرید محموله‌های نفتی ایران را ممنوع کرده، ایران اخیراً موفق شده است نفت بیشتری را به خریداران خصوصی در چین و سایر بازارها بفروشد. کارشناسان معتقدند: افزایش صادرات نفت ایران نشان می‌دهد دولت آمریکا در تلاش برای نابودی صنعت نفت ایران با رژیم تحریم‌های غیرقانونی و بی‌سابقه‌اش شکست‌خورده است.
پیشرفت دیپلماسی و قدرت نظامی ایران
در گزارشی که توسط مرکز پژوهش‌های کنگره آمریکا (Congressional Research Service) در سال 2023 انتشار یافته، این مرکز اشاره می‌کند: جمهوری اسلامی ایران با وجود وضع تحریم‌ها از سوی آمریکا در طول سال‌های گذشته، با وجود تحمل فشارها و محدودیت‌های اقتصادی، توانسته در کنار پیشرفت‌های فناورانه صنعتی و نظامی جایگاه نسبتاً خوبی هم در مناسبات منطقه‌ای و بین‌المللی به دست آورد. از جمله مواردی که به بیان پیشرفت‌های ایران در این گزارش آمده، نقل قولی از ژنرال اریک کوریلا، فرمانده ستاد مرکزی نیروهای نظامی ایالات متحده آمریکا (CENTCOM) در سال 2023 است. او می‌گوید: «پیشرفت توانایی‌های نظامی ایران در طول 40 سال گذشته در منطقه بی‌نظیر است».
همچنین در موردی دیگر آمده که، به گفته جامعه اطلاعاتی ایالات متحده آمریکا، ایران دارای «بیشترین توانایی تولید موشک‌های بالستیک در منطقه» است. از سال 2022، برد و دقت بیش از 3000 موشک بالستیک خود را به طور پیوسته بهبود بخشیده است. از نظر ژنرال کوریلا فرمانده ستاد مرکزی سنتکام، ایران با تمام قوا توانایی‌های موشکی خود را برای دستیابی به «برتری قاطع در برابر قدرت‌های نظامی منطقه» توسعه داده است. به گفته سنتکام، ایران همچنین «بزرگ‌ترین و تواناترین نیروی پهپادی در منطقه» را داراست که تاکنون قابلیت‌های آنها در موارد متعدد از جمله در جنگ روسیه و اوکراین مشاهده شده است.
“پیشرفت صنعتی”
منابع:
- 1. By Greg Wehner, 2023. Democrats join Republican push for Biden administration to refreeze $6B Iranian assets. Sens. Jon Tester and Joe Manchin said Tuesday they support refreezing the Iranian assets.
- 2. CALVIN WOODWARD, 2023. Be tough in seizing Iran oil, bipartisan senators urge Biden.
- 3. ERIC TUCKER, 2023. A new Iran deal shows the Biden administration is willing to pay a big price to free Americans.
- 4. US senator admits failure of sanctions, increase in Iran’s oil revenue. 2023.
- 5. Iran's oil exports hit 5-year high despite U.S. sanctions: report. 2023.
- 6. Kenneth Katzman, 2023. Sanctioning Iran Has Reached its Limits as a Policy Tool.
- 7. Javier Blas, 2024. The US Should Enforce, Not Increase, Iranian Oil Sanctions.
بدون دیدگاه