برنامه همکاری راهبردی 25 ساله ایران و چین
برنامه همکاری راهبردی 25 ساله ایران و چین
برنامه جامع همکاری ایران و چین
یکی از شبهات دربارۀ استقلال ایران، برنامۀ جامع همکاریهای 25سالۀ ایران و چین است که برخی آن را به گونهای تلقی میکنند که گویی با این برنامه، ایران به چین فروخته شد.
جمهوری خلق چین و جمهوری اسلامی ایران دو تمدن کهن آسیایی و دو شریکِ نزدیک در عرصههای تجاری، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و امنیتی، با دیدگاهها و منافع مشترکِ بسیار در عرصۀ دوجانبه و چندجانبه هستند که یکدیگر را شریک راهبردی و استراتژیک خویش تلقی میکنند.
بهرسمیت شناختنِ مشترکات فرهنگی، چندجانبهگرایی، حمایت از حق ملتها برای برخورداری از حق حاکمیت برابر و مدل توسعۀ بومیِ خود و اشتراک دیدگاههای مشابه در مورد مسائل مختلف جهانی، موجب گسترش روابط دو کشور به سطح راهبردی مبتنی بر منافعِ متقابل شدهاست.
مشارکتِ جامعِ راهبردیِ بین جمهوری خلق چین و جمهوری اسلامی ایران، که در ژانویۀ ۲۰۱۶ منتشر شدهاست، بر ضرورت فراهم آوردنِ مکانیزم و زیرساختهای لازم، برای توسعۀ همکاریها، در یک چشماندازِ ۲۵ساله تأکید میکند. در مشارکتِ راهبردیِ جامعِ چین ـ ایران، مبتنی بر رویکرد منافع متقابل در زمینۀ دوجانبه، منطقهای و بینالملل، با درنظر داشتنِ ظرفیتهای عظیم همکاری، طرفین برای دسترسی به اهداف مختلفی همکاری خواهند کرد.
اهداف، اصول و ویژگیهای برنامۀ همکاریِ راهبردیِ ۲۵سالۀ ایران و چین
اهداف:
– ارتقای عملی روابط در سطحِ مشارکتِ جامعِ راهبردی، براساس اعلامیۀ دو رئیس جمهور در بهمن ۱۳۹۴؛
– نقشۀ راه و افق بلندمدتِ روابط در عرصههای مختلف، برای تحققِ مشارکتِ جامعِ راهبردی و ارتقای عملی آن؛
– فراهم ساختنِ بستری مناسب برای توسعۀ همهجانبۀ همکاریها، در عرصههای تجاری، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، دفاعی و امنیتی، میان دو تمدن کهن آسیایی.
اصول:
– احترامِ متقابل و پیگیریِ منافعِ مشترک به صورت برد ـ برد در روابط دوجانبه، منطقهای و بینالمللی؛
– بهرسمیت شناختنِ اشتراکات فرهنگی، تقویت چندجانبهگرایی، حمایت از حق دولتها برای برخورداری از حق حاکمیت برابر و بومی بودنِ مدل توسعه.
ویژگی:
– اشتراکنظر دو کشور در ارتباط با بسیاری از مسائل منطقهای و بینالمللی، بهویژه مبارزه با یکجانبهگرایی.
برنامۀ سیاسی ـ راهبردی، اقتصادی، و فرهنگی برای ترسیم چشمانداز ۲۵ سالۀ همکاری دو کشور
سیاسی ـ راهبردی:
– ارتقای تبادلات، رایزنی و همکاری در نهادهای منطقهای و بینالمللی؛
– همکاری و تقویت زیرساختهای دفاعی و مقابله با تروریسم.
اقتصادی:
– پیوند دادنِ ایران به زنجیرۀ ارزشمحور، از طریق تکمیل زنجیرههای مکمل داخلی؛
– تولید مشترک بهمنظور تأمین بازارهای داخلیِ دو کشور و کشورهای ثالث، با بهرهبرداری از ظرفیتهای دو کشور؛
– همکاری در حوزههای نفت، صنعت، معدن و حوزههای مرتبط با انرژی (نیرو، انرژیهای تجدیدپذیر و …)، مبتنی بر دغدغههای توسعۀ ملی پایدار و زیستمحیطی؛
– مشارکت مؤثر ایران در ابتکار کمربند ـ راه؛
– همکاری در زمینههای زیرساختی، ارتباطی (ریلی، جادهای، بندری و هوایی)، مخابراتی، فناوری، علمی، آموزشی و بهداشتی؛
– تسهیل همکاریهای مالی ـ بانکی، گمرکی و مقرراتزدایی؛
– همکاری در توسعۀ مناطق ویژه و آزادِ تجاری و صنعتی، ازجمله در سواحل مکران؛
– تقویت همکاریهای غیرنفتی با تمرکز بر حوزۀ دانشبنیان؛
– تسهیل همکاریها در زمینۀ سرمایهگذاری و تأمین مالی پروژهها و همکاریهای اقتصادی؛
– تسهیل همکاریهای بخش خصوصی از طریق رفع موانع همکاری.
فرهنگی:
– افزایش شناخت متقابل از طریق ارتقای تبادلات مردمی، گردشگری، رسانهای، سازمانهای مردمنهاد، انجمنهای دوستی و همکاری دانشگاهی؛
– سرمایهگذاری و کمک به تکمیل زیرساختهای لازم برای ارتقای همکاریهای فرهنگی در حوزههای مختلف، ازجمله صنعت گردشگری.1
پاسخ به تصورات و القائاتِ خلافِ واقع دربارۀ برنامۀ راهبردی ۲۵ساله
1) این سند قرارداد و معاهده نیست.
2) این سند هیچ تعهدی برای هیچیک از طرفین ایجاد نمیکند، بلکه چشمانداز روابط را ترسیم میکند.
3) براساس تفسیر حقوقی دولت و شورای عالی امنیت ملی، این سند طبق قانون اساسی و بهدلیل ایجاد نکردنِ هیچگونه تعهدی، نیازمند تصویب در مجلس شورای اسلامی نیست، ولی نسخهای از آن برای رئیس مجلس شورای اسلامی ارسال شدهاست.
4) انتشار این سند، همچون اسناد مشابه، نیازمند توافق هر دو طرف امضاکننده است و عدم انتشار عمومیِ چنین سندهای راهبردیای متداول و معمول است.
5) این سند حاوی هیچ عدد و رقمی دربارۀ همکاریها، اعم از اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، راهبردی و یا سرمایهگذاری و منابع مالی و پولی نیست.
6) این سند هیچ منطقه و یا حتی نقطهای از ایران را واگذار نمیکند و هیچ حق انحصاری در هیچ حوزهای ایجاد نمینماید.
7) مدیریت، اداره و یا بهرهبرداری از هیچ منطقه و یا حوزهای واگذار نشدهاست.
8) استقرار هیچ نیروی نظامیای در این سند پیشبینی نشدهاست و هیچ امکانی برای در اختیار گرفتنِ پایگاه وجود ندارد.
9) این سند در مخالفت با هیچ طرف ثالث و یا برای مداخله در امور هیچ کشوری نیست.
منابع:
- 1. برای مطالعۀ بیشتر میتوانید به ویرایش نهایی برنامۀ جامع همکاری (۲۵ساله) ایران و چین، ارائهشده ازسوی وزارت خارجه مراجعه نمایید.
بدون دیدگاه