بررسی ضریب جینی در ایران
بررسی ضریب جینی در ایران
بررسی روند تغییرات ضریب جینی در کشور ایران
در ایران، تغییرات شاخص ضریب جینی از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۹۳ شمسی، 8.6 درصد کاهش داشته‌است. این در حالی است که بنابر مقاله‌ای از بانک جهانی، در سال‌های آخر رژیم پهلوی، تغییرات ضریب جینی روندی افزایشی داشته‌است. طبق این مقاله، در سال‌های ۱۹۷۲ ۱۹۷۷ میلادی، ضریب جینی در مناطق شهری، از 0.4 به 0.5 و در مناطق روستایی، از 0.37 به 0.44 افزایش پیدا کرده‌است. همچنین در این گزارش آمده‌است که بلافاصله بعد از انقلاب، ضریب جینی، هم در مناطق شهری و هم در مناطق روستایی، به عدد 0.4 تنزل پیدا کرده‌است. طبق این گزارش، شاخصۀ مهم زندگی شهری بعد از انقلاب، برابریِ بیشتر نسبت‌به قبل از انقلاب بوده‌است. طبق آمار بانک جهانی، ضریب جینیِ درآمد ایران از عدد ۴۷٫۴ در سال ۱۹۸۶، به عدد 37.4 در سال ۲۰۱3 کاهش پیدا کرده و متأسفانه در سال‌های اخیر، به‌واسطۀ ضعف عملکرد دولت و تفکر غرب‌گرایی در آن، به عدد 42 رسیده‌است.
البته حتی عدد 37.4 نیز برای کشور ایران، عدد مطلوبی نیست و عدالت مد نظر انقلاب اسلامی را برآورده نمی‌کند، اما از آمارهای فوق می‌توان نتیجه گرفت که جمهوری اسلامی توانسته‌است در مسیر تحقق عدالت اجتماعی، هرچند با سرعتی نامطلوب، حرکت کند، در حالی که عدالت اجتماعی در تمام جهان، درحال کم‌رنگ شدن و فاصلۀ طبقاتی در بیشتر کشورها، درحال افزایش است. همان‌گونه که در تصویر فوق مشخص است، ضریب جینی در دوران پس از انقلاب تا پایان جنگ تحمیلی، روند کاهشی مطلوب و در بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۳ میلادی، روند کاهشی چشمگیری داشته‌است، اما متأسفانه به‌دلیل بی‌توجهی برخی از مسئولان در برهه‌هایی از تاریخ انقلاب، شاهد افزایش ضریب جینی در کشور هستیم.
معایب ضریب جینی درآمد
ضریب جینیِ درآمدْ شاخص دقیقی برای سنجش میزان نابرابری در وضعیت اقتصادی افراد جامعه نیست. آنچه که می‌تواند سنجش میزان نابرابری در وضعیت اقتصادی افراد جامعه را دقیق‌تر نشان دهد ضریب جینیِ ثروت است. ضریب جینیِ درآمدْ میزان مایملک افراد، اعم از املاک، خودروی شخصی، موجودی حساب‌های بانکی و دیگر دارایی‌های افراد را شناسایی نمی‌کند و فقط میزان درآمد ماهیانۀ افراد را بررسی می‌کند. لذا در کشورهایی مانند کشورهای اسکاندیناوی و یا برخی دیگر از کشورهای اروپایی، شاهد ضریب جینیِ نسبتاً پایینی برای درآمد هستیم، اما ضریب جینی ثروت در آن کشورها، بسیار بالاتر از میانگین جهانی است.
به‌عنوان مثال، درصد ضریب جینیِ درآمد در دانمارک 25.3 است، اما ضریب جینیِ ثروت این کشور 80.9 است. این مسئله نشان می‌دهد نابرابری ثروت در جامعۀ دانمارک بسیار بالاست. همچنین کشورهایی مانند کانادا (با ضریب جینی ثروت 73.5)، مالزی (با ضریب جینی ثروت 82)، نروژ (با ضریب جینی ثروت 80.5)، مصر (با ضریب جینی ثروت 91.7)، سوئد (با ضریب جینی ثروت 83.4)، ایرلند (با ضریب جینی ثروت 81.3)، اوکراین (با ضریب جینی ثروت 90.1)، انگلیس (با ضریب جینی ثروت 73.5)، آمریکا (با ضریب جینی ثروت 85.9)، آلمان (با ضریب جینی ثروت 79.1)، ترکیه (با ضریب جینی ثروت 81.8) و روسیه (با ضریب جینی ثروت 82.6) کشورهایی هستند که به میزان بالایی، نابرابری ثروت را تجربه می‌کنند.
ضریب جینی ثروت ایران در سال 2018، 67.3 بوده‌است. این عدد هرچند مقدار مطلوبی برای ایران اسلامی نیست و به میزان زیادی با آرمان انقلاب اسلامی در زمینۀ عدالت فاصله دارد، اما نسبت‌به ضریب جینی ثروت بسیاری از کشورهای دیگر، عدد پایین‌تری است.
بدون دیدگاه